જીવની શક્તિઓ કઇ ? * વૃતિ.એ પ્રવાહિત થઈ શકે,કેન્દ્રિત થઈ શકે અને તાદાત્મ્ય સાધી શકે. * સત્વગુણ, રજોગુણ ને તમોગુણ અથવા પ્રકૃતિ એ જીવની શક્તિ. જીવને જાણ છે કે ત્રિગુણાત્મકશક્તિ એની છે. -જીવ (ઇચ્છાશક્તિ) ક્રિયાશક્તિને આધીન બની ગયો છે.ખરેખર તો ક્રિયાની જન્મદાત્રી ઇચ્છા છે ઇચ્છાશક્તિ જીવંત છે.પણ કરુણતા એ છે કે અજ્ઞાનને કારણે જીવ ત્રણ ગુણને લીધે આધીન બની ગયો છે ક્રિયાશક્તિ સાધન છે તે પોતે દુષિત નથી.એનો ઉપયોગ કરનાર જીવ ક્રિયાને દુષિત કરે છે.

મનના વ્યાપારોને સમજવાનો શ્રેષ્ઠ ઉપાય કયો? * એ વ્યાપારોમાં ખેંચાઈ જવાને બદલે સાક્ષીભુત બનવું એ શ્રેષ્ઠ ઉપાય લાગે છે. * મનનું સતત અવલોકન કરતાં રહેવું,નિરિક્ષણ કરતાં રહેવું.

જીવનમાં શેનાથી દુર રહેવા જેવું છે ? * કુસંગથી. * પાખંડથી. * અધર્મ,અનીતી અને અસત્યથી.

અંતઃકરણમાં અને સત્વ-રજસ-તમસમાં સ્થિરતા કયારે આવે? * આત્મા વિચાર દ્રારા મન,બુધ્ધિ,ચિત અને અહંનો તેમજ ત્રણેય ગુણોનો પોતાની રીતે ઉપયોગ કરે ત્યારે,આમ થાય તો જ અન્તઃકરણ અને ત્રણેય ગુણો આત્માને અનુરુપ વર્તે છે.

તત્વ અંગ્ર મૌન શા માટે રાખવા જેવું છે? *તેને સમજનારાનું પ્રમાણ નહિવત છે માટે. *અનુભવી પુરુષોની વાણી છે’જયાં વાણી પહોચી શકતી નથી,એવા બ્રહ્મને વાણી કેવી રીતે કહિ શકાય?એટલે તત્વની વાત કરવા જેવી નથી એનો અનુભવ કરવા જેવો છે.

જીવના ગુણધર્મ કયા ? * સ્વાર્થ તેનો ગુણ છે અને સંકુચિતતા – એટલે કે વ્યક્તિભાવ તેનો ધર્મ છે. * હું શરીર છું એમ માની જીવનાર જીવ છે; પણ શરીરમાં હું વસું છુ એનું જેને સતત ભાન છે તે આત્મા છે.

ભગવતધામની ઝાંખી કયારે થાય? * અંદરનું જગત જ્ઞાનથી ઉજજવળ બને. * બહારનું જગત કર્મથી પવિત્ર બને.

ક્રોધ,લોભ,મોહ,મદ અને મત્સર કયારે શસ્ત્રો ત્યજી દે છે? * આ વૃતિઓને ઇન્દ્રિયો દ્રારા વિવેકપુર્વક ઉપયોગ કરવાથી ભગવાનને આગળ રાખી આ વૃતિઓનો ખપ પુરતો ઉપયોગ કરવો. * વ્યવહારમાં કયારેય ફુફાડાની જરૃર પડે છે તો ફુફાડો રાખવો પણ કરડવાની હદ સુધી ના જવું એ વિવેક છે.

વ્યક્તિભાવ કયાં સુધી ન ટળે ? * જયાં સુધી આપણા વિચારમાં કોઈ પણ વ્યકિત હોય ત્યાં સુધી.

કઈ ભાવનાઓને જીવનમાં સાચવવાં જેવી છે ? * મૈત્રી ભાવના. – સર્વ પ્રાણીઓ માટે મનમાં આત્યંતિક અને નિઃસીમ પ્રેમ. * કરુણાની ભાવના. – દુઃખી વ્યક્તિના દુઃખથી અનુકંપા અનુભવવી. * મુદિતાની ભાવના – સર્વનું ભલુ જોઈ હર્ષિત થવું તે. * ઉપેક્ષાની ભાવના – આસક્તિરહિત થઈને મધ્યસ્થ થવું અથવા જગતને નિઃસ્પુહભાવે જોઈ આત્મરહિતમાં રહેવું.