શિયાળાનું મીઠું ફળ જામફળ જામફળને જમરૂખ પણ કહે છે. તેનો ગર્ભ ખૂબ પોચો અને મીઠો હોય છે, પરંતુ તેની અંદરના કઠણ બી તેની ખાવાની મઝા બગાડે છે. જામફળ મીઠા, સહેજ ખાટા અને તૂરા હોય છે. તાસીરે ઠંડા, પચવામાં ભારે, સહેજ ચીકણા, મળને રોકનાર, વાત – પિત્તશામક અને કફવર્ધક છે. તે વીર્યવર્ધક, પોષક, સ્વાદિષ્‍ટ, રોચક અને હિતકર છે. કૃમિ, શોષ, તરસ, દાહ, ભ્રમ, મૂર્છા, તાવ, બુદ્ધિમાંદ્ય વગેરે મટાડે છે. સૂકા કે લીલાં કાચા જામફળને છીપર ઉપર ઘસી તેનો માથે લેપ કરવાથી ગમે તેવું માથું દુઃખતું હોય કે આધાશીશી હોય તો મટી […]

સામગ્રી : ૪૫૦ ગ્રામ ખજૂર, ૧૦૦ ગ્રામ તલ, ૧૦૦ ગ્રામ નાળિયેરની છીણ, ૫૦ ગ્રામ સાકરટેટીનાં બીનો ગર, ૧/૨ ચમચી એલચીનો પાઉડર. સજાવવા માટેની સામગ્રી : ૧/૨ કપ નાળિયેરની છીણ. રીત : ખજૂરને ધોઈને સારી રીતે તડકે સૂકવો. તેમાંથી ઠળિયા કાઢી નાખો. પછી મિક્સીમાં નાખીને કે વાટીને તેનો માવો બનાવો. તલને શેકીને અધકચરા વાટી નાખો. હવે ખજૂરના માવામાં તલ, નાળિયેરની છીણ, સાકરટેટીનાં બીનો ગર તથા એલચી પાઉડર નાખી સારી રીતે મિક્સ કરી નાખો. તેના નાના નાના લાડુ વાળી તેમને નાળિયેરની છીણમાં રગદોળો. ઘી-ખાંડ વિનાના આ લાડુ ખાવામાં ખૂબ સ્‍વાદિષ્‍ટ અને પૌષ્ટિક […]

સામગ્રી: ૨ નંગ દેશી અને કડક કાચા કેળા, ૫૦ ગ્રામ નાયલોન સાબુદાણા, ૫૦ ગ્રામ શીંગદાણા, ૨૦ ગ્રામ લીલવા દ્રાક્ષ, ૨૦ ગ્રામ બદામ, ૨૦ ગ્રામ કાજુ, સ્વાદાનુસાર ફરાળી મીઠું, ૩ ચમચી દળેલી ખાંડ, ૨ ચમચી શેકેલી વરીયાળી, ૨ નંગ લીલા મરચાં, ૪ થી ૫ નંગ મીઠા લીમડાના પાન, તળવા માટે તેલ. રીત : સૌ પ્રથમ તેલ ગરમ મૂકો. હવે કાચા કેળાની છાલ ઉતારો અને એક વાત ઘ્યાનમાં રાખો કે કેળાની છાલ છીણ કરતી વખતે જ ઉતારવી. નહિતર કેળા કાળા પડી જશે. હવે કેળાનું છીણ સીધું ગરમ તેલમાં જ પાડો અને ધીમે […]

બાળકોને ગમ્મત સાથે જ્ઞાન પણ આપતા રહેવું જોઇએ. પૃથ્‍વી, તારા, આકાશ, સમુદ્ર, ભારતનો ભૌગોલિક વિસ્‍તાર, વસ્‍તીનો આંક વગેરે વિશે વાતવાતમાં જાણકારી આપવી જોઇએ. આપણા અત્‍યારના વડાપ્રધાન, રાષ્‍ટ્રપતિ અને પ્રધાનમંડળ, તેની રચના, દેશની રાજકીય પરિસ્થિતિ, પડોશી દેશો અને તેમની સાથેના સંબંધોની માહિતી આપવી હોઇએ. રમતગમતને લગતી માહિતી પણ તેમને વખતો વખત આપતા રહેવું જોઇએ. ટી. વી. પર દર્શાવાતા સમાચારો વખતે પણ બાળકોને સમજ આપીએ. રોજબરોજ છાપામાં છપાતાં દેશ-વિદેશના અગત્‍યના સમાચારો વાંચી સંભળાવીએ અથવા વાંચવા પ્રોત્‍સાહિત કરીએ. કુદરતી આફત હોય કે અકસ્‍માત થયો હોય તો તેની પણ વિગતો કહી સંભળાવીએ. ગિનીઝ બુક […]

તરસ-થાક દૂર કરનાર મોસંબી – નારંગી આ બંને રસાળ ફળ છે.?મોસંબી ઠંડી છે જ્યારે નારંગી ગરમ. મોસંબી સ્વાદે મીઠી, ખટાશવાળી, તાસીરે ઠંડી, પચવામાં ભારે, ચીકાશયુક્ત, વાત- પિત્તનાશક અને કફકારક છે. નારંગી પણ સ્વાદે ખાટી, મીઠી, તાસીરે ગરમ, પચવામાં ભારે, લૂખી, પેટ સાફ લાવનાર, વાતનાશક, કફ – પિત્તકર છે. આપણે ત્યાં તાવમાં આ બંને ફળોનો વિશેષ ઉપયોગ થાય છે. તે આયુર્વેદના મતે કુપથ્ય છે. બંને ફળો ભારે અને કફવર્ધક હોઈ તે તાવમાં નુકશાન કરે છે. તેને તાવમાં તો ન જ અપવા. બંને ફળો રોચક, ધાતુવર્ધક, લોહી સુધારનાર, પૌષ્ટિક, અગ્નિદીપક, પચાવનાર, તરસ-થાક […]

શક્તિદાયક કાશ્મીરી ફળ સફરજન આ કાશ્મીરી ફળ પહેલાં ધનિકોને જોવા મળતું. હવે તેનો વિપુલ પાક થતાં ગામે ગામ પહોંચી ગયું છે. એક અંગ્રેજી કહેવત છે કે રોજ એક સફરજન ખાનાર માંદો પડતો નથી. (An apple a day keeps doctor away). સફરજન સ્વાદે મીઠું, સહેજ તૂરું, તાસીરે ઠંડુ, સહેજ ચીકાશવાળું, પચવામાં ભારે, ઝાડો રોકનાર, વાત-પિત્તશામક અને કફકર છે. તેના સેવનથી શરીર ભરાવદાર બને છે. તે વીર્ય-વર્ધક, રોચક, પથ્ય અને હિતકારી છે. દૂઝતા હરસ, ઝાડા, મરડો, તાવ, પથરી, મેદરોગ, સૂકી ઉધરસ, અગ્નિમાંદ્ય, સ્ત્રીરોગ, દુર્બળતા, અરુચિ, માથાનો દુઃખાવો, ગભરામણ, હ્રદયરોગ, રક્ત-વિકાર, ચામડીના રોગ, […]

શક્તિદાયક તથા શુભકર્તા નાળિયેર નાળિયેરને શ્રીફળ કહે છે કારણ કે તે શુભકર્તા છે. વળી તેને કલ્પવૃક્ષ પણ કહે છે કારણ કે તેનું દરેક અંગ ઉપયોગી છે. નાળિયેર સ્વાદે મીઠું, તાસીરે ઠંડુ, પચવામાં ભારે, સહેજ ચીકણું, મળને બાંધનાર, વાતનાશક, પિત્તનાશક અને કફકર છે. તે માંસ વધારે છે. હ્રદયને માટે સારું છે, મૂત્રાશયને સાફ કરે છે, વીર્ય વધારે છે. નાળિયેરનું પાણી પચવામાં હલકું, અગ્નિદીપક, તરસ-દાહને અને ઉદરરોગી માટે સારું છે. નાળિયેરનું પાણી બળતરા, અમ્લપિત્ત અને અશક્તિ મટાડે છે. સ્ત્રીને ધાવણ ઓછું આવતું હોય તો લીલું-સૂકું કોપરું ખૂબ ચાવીને ખાવું જોઈએ. ભીલામાના સેવન […]

બિમાર માણસનું ઉતમ ઔષધીય ફળ ચીકુ કેળાં પછીનું બીજું સુલભ ફળ ચીકુ છે. તે પણ લગભગ બધી ઋતુમાં મળે છે અને સસ્તુ હોય છે, આબાલ-વૃદ્ધ સૌને તે ભાવે તેવું સ્વાદિષ્‍ટ હોય છે. ચીકુ સ્વાદે મીઠા હોય છે. તે સહેજ કાચાં હોય તો તૂરા લાગે છે. તાસીરે તે ઠંડા, સહેજ ચીકાશવાળા, પચવામાં પ્રમાણમાં હલકાં અને રોચક છે. તે પિત્તશામક અને કફકર છે. તે પોષક, શક્તિવર્ધક અને બળપ્રદ છે. બીજાં ફળોની જેમ ચીકુમાં બિલકુલ ખટાશ હોતી નથી. કેળાંનો પણ આ જ ગુણ છે. તેથી આ બંને ફળો પિત્તરોગમાં સારા છે. ખાસ કરીને […]

ડાયાબિટિસમાં ઉપયોગી ફળ જાંબુ જાંબુનો જાંબુડી રંગ ચેપી છે. તે કપડાંને લાગે તો કપડાં ઉપર અને ખાવામાં આવે તો જીભને જાંબુડી કરે છે. જાંબુ મીઠા અને તૂરા છે. સ્વભાવે તે ઠંડા અને ગુણમાં લૂખા છે. જાંબુ પચવામાં ભારે, મળને બાંધનાર, વાતકર, પિત્ત અને કફશામક છે. તે મળ-મૂત્રને રોકનાર, અવાજને બેસાડી દેનારા, ખૂબ વાતલ અને અપથ્ય છે. ઝાડા, મરડો, મધુપ્રમેહ, થાક, શ્વાસ, મોંની વિરસતા, બરોળની વૃદ્ધિ, તરસ વગેરેમાં તે સારા છે. કાચાં જાંબુ ન ખાવા. વધુ પડતા જાંબુ ન ખાવા. ભૂખ્યા કે ખાલી પેટે જાંબુ ન ખાવા. જ્યારે પહેલો વરસાદ પડે […]

શરીર પરનો મેદ ઉતારવા ભૂખ્યા રહેવું જરૂરી નથી આ વેકેશનમાં તો મારે ઉપવાસ કરીને વજન ઊતારવું છે. કોલેજ ખૂલશે ત્યારે તમે મને જોશો તો ઓળખી નહીં શકો તેવી સુડોળ હું બની જઈશ. હવે સ્મિતાને ખાવાનું ઓછું આપો, તેને સમાજમાં બધા જાડી જાડી કહે છે, તેના માટે મૂરતિયો ગોતવો ભારી પડશે. જરા ખાવાનું ઓછું કર, જાડી-પાડી થઈ ગઈ છે….. આ વાક્યો કાને પડતાં જ સમજી જવાય કે શરીર પર જામેલા ચરબીના થર ઓછા કરવા લાંઘણ કરવાની વાતો થઈ રહી છે. પરંતુ મેદસ્વી વ્યક્તિઓએ એક વાત સ્પષ્‍ટ સમજી લેવાની જરૂર છે કે […]