મનુષ્યના મનને શું ખલેલ પહોચાડે છે? * ખોટી ધારણાઓ. * પુર્વગ્રહો અને ખોટા નિર્ણયો.

સંયમિત મન કોન કહેવું? * જે મન કશામાં બંધાયેલું ન હોય,જેને કોઈ પ્રકારનું વળાગણ ન હોય,જે કશાથી ભાગતું કે નાસતું ફરતું ન હોય. * જે મન ફસાયા વિના ઇન્દ્રિયગ્રામમાં મુકતપણે અને નિર્ભયપણે વિહાર કરી શકે. * જે મન કોઈ વ્યક્તિ કે પદાર્થોમાં રોકાયા વિના મુકતપણે ફરી શકે.

ભગવતકૃપા થઈ છે એનો ખ્યાલ કેવી રીતે આવે? * ભગવાન સિવાય બીજા બધાની મહતા વિચારોમાંથી છુટી જાય. *સકળ ઇચ્છાઓ શાંત થઈ જાય. *હ્રદયમાંથી આપોઆપ ભગવતનામનું ગુંજન થયા કર. *જગત જેવું છે તેવું સ્પષ્ટ થવા માંડે. *અંદરથી આનંદનું ઝેરણું સતત વહ્યા કરે. *ઊપાધી માત્ર ટળી જાય. *વૈરાગ્યભાવ ટકી રહે. *સંસારના પદાર્થો પ્રત્યેનું આકર્ષણ ક્ષીણ થતું જાય. * સમવૃતિનો અનુભવ થાય.

મન ચંચલ કેમ છે? બર્હિમુખ છે માટે. * પ્રકૃતિનાં તમામ તત્વો પરિવર્તનશીલ હોવાથી. * તે સતત અતૂપ્તિ અથવા અભાવ અનુભવનું હોય છે એટલે.

મન કેવું છે? * ચંચળ. * કયારેક પહાડ જેવું અચળ. * વૃક્ષની જેમ ચલાયમાન. * કયારેક હવા સાથે ઊડી જાય તેવું તણખલાસમું નિર્મળ.

મનની ચંચળતાનું કારણ શું? * વાસના.તે મનુષ્યને બાહ્ય વિષયો તરફ ખેંચી જાય છે. * વિક્ષેપશક્તિ. -જે મન અને ઇન્દ્રિયોને બહિર્મુખ કરે છે.

સાચો સજજન કોને કહેવાય? * જે વર્ષાના વાદળની જેમ વર્તે તેને. -સાગરમાથી તે ખારુ જળ શોધે છે અને મીઠુ જળ વર્ષાવે છે -સારા-નરસાનો ભેદ કર્યા વિના બધે જળ વર્ષાવ્વ છે * અન્યની પીડા સમજે, તેને સહાય કરે અને છતા પોતે કાંઈ કર્યું છે એવું અભિમાન ન રાખે. * જેના વિચાર, વાણી અને વર્તન નિર્મળ હોય. * જેની દષ્ટિમાં સમાનતા હોય.રાગ-દ્વેષ ન હોય. * જે લોભ કપટ,પાપ.કામ અને ક્રોધથી મુકત હોય. * જે પોતાના દોષ અને અન્યના ગુણો જુએ તેને. * સદાચારને કેન્દ્રમા રાખી જીવન જીવે તેને. * અન્યના દુ;ખમાં ભાગ […]

મનને અને જીવને રોજ શું કહેવું જરૂરી છે? * અનિવાર્ય હોય તેટલી જ વાણી બોલવી,પ્રિય અને સત્ય વાણી બોલવી. * અહી બધુ ક્ષણભંગુર છે એમ સમજી વ્યવહાર કરવો. * ભોગભોગવવાની વૃતિ ના રાખવી. * સ્વાર્થને બદલે પરોપકારનો વિચાર કરવો. * આડઆવળા ના જવું,લક્ષ્ય ભણી જ નિરંતર ગતી કરવી. * સંસારના બદલે ભગવાનનું ચિંતન કરવું. * જે નિયમો કર્યા હોય તેને વળગી રહેવું. * કર્મભાવ ન રાખવો. * કશામાં કુદી પડવાનું નથી,તટસ્થભાવ્ર બધું જોવાનું છે.

મન સ્વસ્થ રહે તે માટે શું કરવું? * મન કામનાઓનું લીલુ ક્ષેત્ર છે એટલે ફળની લાલસા, ઇચ્છા, અપેક્ષા કે કામનાથી ધેરાયેલુ મન પ્રવૃતિશીલ બને છે.ત્યારે હળવું ફુલ રહી શકતુ નથી ખરેખર તંગ બની જાય છે. * મનની અસ્વસ્થતાનું કારણ તાણ છે. * આ તાણ કે તંગદિલી દુર કરવા ફળની લોલુપતા ન રાખવી. * નિષ્કામભાવ્ર કર્મ કરવું. * અનુકૂળ કે પ્રતિકુળ સંજોગોમાં સમતા રાખવી અને મનને સદવિચારોના સંબંધમાં લાવવું.

મનને સન્માર્ગે વાળવા શું કરવું? * સાચું હોય તેનો ખચકાટ વિના સ્વીકાર કરવો.અસત્યની આળપંપાળા ન કરવી. * સંસારમાં કોઈ પ્રત્યે રાગદ્રેષ ન રાખવા.સૌ પોતપોતાને સ્થાને બરાબર છે. * સમવૃતિ કેળવી જીતવું.એટલે કે ન આસક્તિ રાખવી ન ધિક્કાર. * આચરણ પ્રત્યે સાવધ રહેવું.આચરણ જેટાલું ઉચ્ચ અને પવિત્ર તેટલું જીવન સુગંધમય. * ભગવાનને કેન્દ્રમાં રાખીને જીવવું.