જીવ એટલે શું? * ઇચ્છાશક્તિ..

ચેતન તત્વ શું છે ? * પદાર્થ માત્રને સ્ફુર્તિ આપતું પરમ તત્વ.

લોભને કોણ શોષી લે છે?અથવા લોભથી બચવાનો ઉપાય શું છે ? * સંતોષ.

જ્ઞાનીઓ પરમાત્મા માટે ‘નેતિ,”નેતિ’ કહે છે,એટલે શું ? * વ્યાપકતાના કેન્દ્રનું જ્ઞાન નથી એટલે એમ કહે છે. * એનો અર્થ એ છે કે અનુભવના વર્ણનમાં વાણી અધુરી પડે છે. * દશ્ય માત્ર રહે ત્યાં સુધી ‘આ નહિ;,;આ નહી’ એમ કહેવું પડશે. એકલો દષ્ટા જ રહેશે અને ‘દશ્ય’જેવું કાંઈ નહી રહે પછી ‘નેતિ,”નેતિ’ કહેવાનું નહી રહે. * કોઈ અનુભવના રહે,કોઈ દર્શન ન રહે,વસ્તુ-પદાર્થમાત્ર ન રહે, માત્ર જોનાર જ રહે મ્પછી શું વ્યક્ત કરવાનું રહે?

વિભકત મન કોને કહેવું? * જે મન અસ્થિર એ,ભટકતું છે તેને. * જે સ્થાપિત હિતોમાં ખેંચાયા કરે એ. * જે મન આવેશમય છે.

જીવનમુકત કોને કહેવાય? * જેની જીવન સંબંધેની ઉપાધી નષ્ટ થઈ ગઈ છે તે. * જે જગતમાં સ્વાભાવિક રીતે રહે છે છતાં અંદરથી અલિપ્ત છે. * જે અનેક વિકારો વચ્ચે નિર્વિકારી છે. * જે સર્વ સ્થિતિમાં સમતા ધારણ કરે છે. * જેનો કર્તાભાવ શમી ગયો છે. * જે દ્રન્દ્રોથી પર છે

આંતરિક વિકાસ માટેનો રામબાણ ઇલાજ કયો? * સ્વ દોષોને ઓળખવા-પારખવા અને એ દોષોમાંથી મુક્ત થવાય તે માટે પુરેપુરી જાગૃતિ રાખી નિષ્ઠાપુર્વક તેમને દુર કરવા પ્રયત્નશીલ રહેવું. * જ્ઞાની પુરુષો સાથે સત્સંગ કરવો. * અનુભવી પુરુષોનો સહવાસ કરવો. * સદગુણોનો સરવાળૉ,બુરાઈઓની બાદબાકી,ભ્રમનો ભાગાકાર

મન કયારે શાંત થાય? * મનના સર્વ સ્વાદ-રસો નિર્મળ થઈ જાય. * ઇચ્છાઓ,હેતુઓ શાંત થઈ જાયા. * વિકારના કારણો હાજર હોય છતાં મનમાં કોઈ પ્રકારની વિક્રિયા જન્મે નહી. * ઇન્દ્રિયોને સુખ આપનાર સકળ પદાર્થોનું ચિંતન કે સહવાસ મટી જાય-વિષયો પ્રત્યે આસક્તિ ન જન્મે. * વિક્ષેપ કરનારી વધી બાબતો નિર્મૂળ થઈ જાય.

જીવનવિષયક સંદેહો કયારે ટળૅ? * મન દ્રન્દ્રરહિત થાય. * મન કોઈપણ જાતના ઉપદ્રવ્યો વિનાનું થાય,નિષ્કામ અને ચંચળતા-વિહોણું થાય.શોક,મોહ અને ભયરહિત થાય ત્યારે

મનને અથવા જીવને રોજ શું કહેવું જરૂરી છે? * અનિવાર્ય હોય તેટલી જ વાણી બોલવી,પ્રિય અને સત્ય વાણી બોલવી. * અહી બધુ ક્ષણભંગુર છે એમ સમજી વ્યવહાર કરવો. * ભોગ ભોગવવાની વૃતિ ન રાખવી. * સ્વાર્થને બદલે પરોપકારનો વિચાર કરવો. * આડઆવળા ના જવું,લક્ષ્ય ભણી જ નિરંતર ગતી કરવી. * સંસારના બદલે ભગવાનનું ચિંતન કરવું. * જે નિયમો કર્યા હોય તેને વળગી રહેવું. * કર્મભાવ ન રાખવો. * કશામાં કુદી પડવાનું નથી,તટસ્થભાવે બધું જોવાનું છે.