---

જ્ઞાન શેના વિના અધુરુ છે?

* ભક્તિના પુટ વિના

 

આત્મજ્ઞાન કોને કહેવાય?

* હું કોણ છું તેનો યર્થાથરુપે જાણવું.

 

જ્ઞાન કોનામાં પ્રગટે?

* જે પોતાપણું ટાળી શકે તેનામાં.

-હું પણાની અને મારાપણાની વિચારમાંથી ટાળી દઈએ તો મુક્તિનો ભાવ થાય.

 

જ્ઞાનનિ ઉદય થયો તે કેવી રીતે જાણી શકાય?

* વર્તમાનમાં ચિત સ્થિર થાય.

* ઇચ્છાઓ પલાઠી વાળીને બેસી જાય.

* રાગ-દ્રેષ સમી જાય.

* નિર્ભયતા અને આનંદનો અનુભવ થાય.

 

જ્ઞાનન્ ભુમિકાઓ કેટલી?કઈ કઈ ?

 

*સાત

– શુભેચ્છા; નિત્ય- અનિત્યનો વિવેક જાણવો ; સતવચનો વાંચવાં-સાંભળવા; સદવૃતિ રાખવી ; જન્મ, સંસાર,મરણથી છુટી મૌક્ષ પ્રાપ્ત કરવાની ઈચ્છા.

-સુ-વિચારણા ; આત્મવિચાર કરવોઃ શ્રવણ મનન કરવું ; સત- અસતનિ વિચાર કરવો.

-તનુમાનસા-મનને પાતળું પડવા દેવું; મનની ચંચળ પ્રવૃતિઓ ધટી જવી.

-સત્ત્વાપતિ  ; અંતઃકરણમામ બ્રહ્મભાવનો ઉદય થવો;બાહ્યજગત સાથેનો સંબંધનો અભાવ;સૂક્ષ્મવિચારમાં સ્થિર થવુંઃસત્વગુણની વુધ્ધિ.

-અસંસક્તિ ; આસક્તિનું નામનિશાન ન રહે ;બહ્મ સાથે અભેદ સધાય.

-પદાર્થોભાવના ; જગતના પદાર્થોનું ભાન ન રહેવું અથવા પદાર્થોનો અભાવ રહેવો.

-તુરીયા ; નિત્યનિરંતર બહ્મમાં લીન રહેવું;બ્રહ્માકાર વૃતિ ; બ્રહ્મમાંનિત્ય સ્થિતિ;જ્ઞાનની

અવસ્થા.