---

જીવ કોને કહેવો ?
* વિષયો સહિતનું ચૈતન્ય તે જીવ.
-જે પોતાને કર્તા- ભોકતા માને છે અને પોતાનામાં મર્યાદિત શક્તિ છે, અજ્ઞાન રહેલું છે,પોતે અસમર્થ છે,પરાધિન અને પરિછિન્ન છે એમ માનીને અનિત્ય પદાર્થોમાં અહંતા – મમતા આરોપી પોતાને નિષ્કારણ સુખી – દુખી માને છે તે જીવ છે, દશ્યો સાથે સંકળાઈ જાય, દશ્ય પદાર્થના રંગે રંગાઈ જાય,’મારુ – તારુ’ની મોહજાળમાં લપટાઈ જાય તે જીવ છે.